امنیت اطلاعات و شبکه همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های حوزه فناوری به شمار می‌رود. در واقع با گسترش شبکه‌های دیجیتال و افزایش تهدیدات سایبری، حفاظت از داده‌ها و زیرساخت‌های شبکه‌ای بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. این دو حوزه نه تنها برای کسب‌وکارها، بلکه برای تمامی افرادی که از اینترنت و شبکه‌ها استفاده می‌کنند، حیاتی هستند. چرا که تهدیداتی مانند حملات هکری و بدافزارها می‌توانند به افشای اطلاعات یا اختلال در سیستم‌ها منجر شوند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در این مقاله از پیرامون امنیت شبکه گستر همراه ما باشید تا به بررسی اصول مهم امنیت اطلاعات و شبکه بپردازیم. شما می‌توانید به کمک این اصول و راهکارها از چالش‌های امنیتی موجود در سازمان‌ها جلوگیری کنید.

امنیت اطلاعات چیست؟

امنیت اطلاعات شامل مجموعه‌ای از فرآیندها و تکنولوژی‌هایی است که برای حفاظت از داده‌های حساس و مهم در برابر دسترسی‌های غیرمجاز، دستکاری، تخریب یا افشا طراحی شده‌اند. هدف اصلی امنیت اطلاعات حفظ محرمانگی، یکپارچگی و دسترس‌پذیری داده‌ها است. این حوزه گسترده‌تر از امنیت شبکه است و به هرگونه داده، چه در قالب دیجیتال و چه فیزیکی، مربوط می‌شود.

3 اصل مهم امنیت اطلاعات

1-محرمانگی (Confidentiality)

محرمانگی به معنای حفاظت از اطلاعات حساس در برابر دسترسی غیرمجاز است. این اصل تضمین می‌کند که فقط افرادی که به‌طور قانونی مجاز هستند به داده‌های خاصی دسترسی داشته باشند، به آن‌ها دسترسی خواهند داشت. برای حفظ محرمانگی از تکنیک‌هایی مانند رمزگذاری، استفاده از سیستم‌های کنترل دسترسی، و احراز هویت کاربران استفاده می‌شود.

2-یکپارچگی (Integrity)

اصل یکپارچگی به معنای تضمین دقت و صحت داده‌ها است، به‌طوری که اطلاعات بدون تغییر، اضافه یا حذف غیرمجاز باقی بمانند. این مفهوم محافظت از داده‌ها در برابر تغییرات تصادفی یا عمدی است که ممکن است آن‌ها را خراب یا بی‌اعتبار کند.

3-دسترس‌پذیری (Availability)

دسترس‌پذیری به معنای اطمینان از این است که کاربران مجاز می‌توانند در هر زمان که نیاز دارند به داده‌ها و سیستم‌ها دسترسی داشته باشند. این اصل شامل آماده‌سازی زیرساخت‌ها و نرم‌افزارها برای ارائه خدمات مداوم حتی در شرایط حملات یا خرابی‌ها است. برای حفظ دسترس‌پذیری از تکنیک‌هایی مانند استفاده از پشتیبان‌گیری منظم، سیستم‌های افزونگی، و برنامه‌های بازیابی استفاده می‌شود تا در زمان وقوع مشکلات، اختلالی در خدمات ایجاد نشود.

امنیت شبکه چیست؟

امنیت شبکه فرآیندی است که به منظور محافظت از زیرساخت‌های شبکه‌ای و دستگاه‌های متصل به آن طراحی شده است. این حوزه شامل تکنولوژی‌ها و روش‌های گوناگونی است که هدف آن‌ها جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به شبکه‌ها، داده‌ها و منابع است.

اصول و روش‌های اصلی امنیت شبکه

پیشگیری از نفوذ (Intrusion Prevention)

سیستم‌های پیشگیری از نفوذ (IPS) ابزارهایی هستند که ترافیک شبکه را به‌صورت مداوم تحلیل می‌کنند و به‌ محض شناسایی فعالیت مشکوک یا حملات سایبری، آن را مسدود می‌کنند.

رمزنگاری (Encryption)

رمزنگاری فرآیندی است که طی آن داده‌های متنی ساده به کدهای پیچیده (رمزنگاری‌شده) تبدیل می‌شوند تا از دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود. این تکنیک در حین انتقال داده‌ها و همچنین برای اطلاعات ذخیره‌شده استفاده می‌شود تا از سرقت یا تغییر داده‌ها جلوگیری کند.

نظارت بر شبکه (Network Monitoring)

نظارت بر شبکه شامل پایش مداوم ترافیک و فعالیت‌های شبکه است تا فعالیت‌های مشکوک و غیرعادی شناسایی شوند. این فرآیند به مدیران شبکه امکان می‌دهد تا حملات را شناسایی و اقدامات لازم برای جلوگیری از تهدیدات سایبری را به‌ موقع انجام دهند.

فایروال (Firewall)

فایروال ابزاری است که بین شبکه‌های داخلی و خارجی یک سد حفاظتی ایجاد می‌کند و بر اساس قوانین از پیش تعریف‌شده، ترافیک ورودی و خروجی را کنترل می‌کند. فایروال‌ها با مسدود کردن ترافیک مخرب، به جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به شبکه کمک می‌کنند.

اهمیت امنیت اطلاعات و شبکه

امنیت اطلاعات و شبکه به معنای محافظت از داده‌های یک سازمان و شرکت در برابر دسترسی غیرمجاز، تغییر، تخریب و افشای ناخواسته است. در دنیای امروز، اطلاعات به عنوان یکی از باارزش‌ترین دارایی‌ها شناخته می‌شود و از این‌رو، امنیت آن ضروری است. عدم رعایت اصول امنیتی می‌تواند منجر به خسارات مالی، از دست دادن اعتبار، آسیب به حریم خصوصی افراد سازمان و در نهایت به سرقت رفتن اطلاعات مهم سازمان شود.

تفاوت‌ها و همپوشانی‌های امنیت اطلاعات و شبکه

امنیت اطلاعات و امنیت شبکه دو حوزه مهم در حفاظت از داده‌ها و زیرساخت‌های دیجیتال هستند. امنیت اطلاعات به حفاظت از تمام داده‌های حساس، چه در حالت دیجیتال و چه فیزیکی، مربوط می‌شود. از طرفی دیگر امنیت شبکه به‌طور خاص به حفاظت از شبکه‌های دیجیتال، سرورها، و دستگاه‌های متصل می‌پردازد. با این حال این دو حوزه هر چند که تفاوت‌های بسیاری با هم دارند، اما در مواردی با هم هم‌پوشانی دارند؛ به‌عنوان مثال رمزنگاری یکی از روش‌هایی است که هم در امنیت شبکه و هم در امنیت اطلاعات استفاده می‌شود.

چالش‌های مشترک در امنیت اطلاعات و شبکه

• حملات سایبری: افزایش حملات فیشینگ، بدافزارها و باج‌افزارها یکی از چالش‌های عمده‌ای است که هر دو حوزه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• تحولات تکنولوژی: تکنولوژی‌های جدید مانند اینترنت اشیا (IoT) و فضای ابری چالش‌های جدیدی را به وجود آورده‌اند.
• نقش انسانی: خطاهای انسانی و عدم آموزش مناسب کاربران به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای امنیت تبدیل شده است.
• پیچیدگی مدیریت: مدیریت سیستم‌های پیچیده و چندلایه نیازمند منابع و ابزارهای تخصصی است که ممکن است به‌راحتی در دسترس نباشند.

کنترل‌های امنیتی حیاتی CIS در تامین امنیت اطلاعات و شبکه

CIS Critical Security Controls و یا CIS Controls به صورت مشخص و اولویت بندی شده، مجموعه‌ای از بهترین روش‌ها را برای تقویت وضعیت امنیت اطلاعات و شبکه شما ارائه می‌دهد. این کنترل‌ها از طریق اجتماعی از هزاران کارشناس خبره امنیت سایبری در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته و طی یک پروسه مداوم توسعه داده شده است.

COBIT

Control Objectives for Information and Related Technologies و یا COBIT، چهارچوبی است که برای حکمرانی فناوری اطلاعات طراحی شده است. این اصول به کسب و کارها در اتخاذ، نظارت و بهبود بهترین روش‌های مدیریت فناوری اطلاعات یاری می‌رساند. COBIT توسط ISACA توسعه یافته است و برای اتصال نیازهای کنترلی، ریسک‌های کسب و کار و چالش‌های فنی مورد استفاده قرار میگیرد.

CSA Cloud Controls Matrix (CCM)

ماتریس کنترل‌های ابری CSA و یا CCM به عنوان اصول کنترل امنیت اطلاعات و شبکه‌ استفاده می‌شود که اختصاصا برای پردازش و محیط ابری مناسب سازی شده است. این اصول شامل 197 کنترل هدف می‌شود که در گستره 17 دامنه سازماندهی شده است، و تمام طیف فناوری ابری را فرا می‌گیرد.

ISO/IEC 27001:2022

ISO/IEC 27001 استاندارد جهانی سیستم‌های مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS) می‌باشد، معیارهایی که این سیستم‌ها باید تکمیل کنند را مشخص می‌کند. این استاندارد راهنمای جامعی برای تمامی کسب و کارها در هر صنعتی است برای ایجاد، پیاده سازی، نگهداری و بهبود مستمر سیستم مدیریت امنیت اطلاعات خود است.

PCI DSS

استاندارد امنیت داده صنعت کارت پرداخت و یا PCI DSS یک استاندارد امنیتی است که برای مدیریت اطلاعات کارت‌های اعتباری و کارت‌های پرداخت است و از سوی صادرکنندگان بزرگ کارت‌های اعتباری طراحی شده است. تحت نظارت شورای استانداردهای امنیت صنعت کارت پرداخت، این استاندارد برای صادر کنندگان کارت‌های پرداختی لازم و در اکثر مواقع اجباری است. هدف این استاندارد بهبود مدیریت داده دارندگان کارت‌های پرداخت و کاهش کلاه برداری‌های کارت اعتباری و پرداختی است. بررسی، تایید و تطبیق با این استاندارد معمولا به صورت سالیانه و یا فصلی انجام می‌شود.

سخن آخر

امنیت اطلاعات و شبکه دو حوزه مهم در دنیای دیجیتال هستند که با حفاظت از داده‌ها و زیرساخت‌های شبکه‌ای به مقابله با تهدیدات سایبری می‌پردازند. با استفاده از اصول محرمانگی، یکپارچگی و دسترس‌پذیری، و با پیاده‌سازی روش‌های پیشرفته‌ای مانند رمزنگاری و نظارت بر شبکه، می‌توان اطمینان حاصل کرد که داده‌ها و شبکه‌ها در برابر تهدیدات ایمن خواهند ماند. در این راستا شرکت مهندسی شبکه گستر با تجربه‌ای بالغ بر 30 سال در حوزه امنیت اطلاعات سازمانی و پشتیبانی از محصولات نرم‌افزاری، همراه شما خواهد بود تا با استفاده از بهترین راهکارها از داده‌های سازمانی‌ خود در برابر تهدیدات مختلف محافظت کنید.

سوالات متداول

خطرات رایج امنیت اطلاعات و شبکه چیست؟

خطرات رایجی که در اطلاعات و شبکه سازمان‌ها پیش می‌آیند شامل دسترسی غیر مجاز، حملات DDoS، سرقت رمز عبور و … می‌شوند.

چگونه می‌توان امنیت اطلاعات و شبکه را در سازمان‌ها در برابر حملات محافظت کرد؟

استفاده از فایروال، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS)، رمزنگاری داده‌ها، آنتی ویروس شرکتی و آموزش کاربران در مورد امنیت سایبری از جمله روش‌های موثر در محافظت از امنیت اطلاعات و شبکه هستند.

چگونه می‌توان پسوردهای قوی را برای امنیت اطلاعات و شبکه ایجاد کرد؟

یک پسورد قوی باید حداقل ۱۲ کاراکتر داشته باشد و شامل حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشد. همچنین استفاده از عبارت‌های تصادفی یا ترکیب کلمات غیر مرتبط توصیه می‌شود.

چه نشانه‌هایی نشان می‌دهد که سیستم ما هک شده و امنیت اطلاعات و شبکه ما به خطر افتاده است؟

نشانه‌ها شامل کاهش عملکرد سیستم، تغییرات غیرمجاز در تنظیمات، برنامه‌های ناشناخته در حال اجرا و دریافت ایمیل‌های مشکوک هستند.

چرا باید از فایروال برای تامین امنیت اطلاعات و شبکه سازمان استفاده کنیم؟

فایروال به عنوان یک سپر بین شبکه داخلی و اینترنت عمل می‌کند و ترافیک ورودی و خروجی را کنترل می‌کند. این ابزار به جلوگیری از حملات و دسترسی غیرمجاز کمک می‌کند.